​

Σε ποια ηλικία εμφανίζεται ο καταρράκτης;  

Ο καταρράκτης συνήθως παρουσιάζεται σε άτομα άνω των 50  ετών (ηλικιακός καταρράκτης) μπορεί όμως να εμφανιστεί και σε οποιαδήποτε ηλικία. Εκτός του ηλικιακού (γεροντικού) καταρράκτη υπάρχει ο συγγενής καταρράκτης (κατά την γέννηση), νεανικός καταρράκτης, τραυματικός καταρράκτης μετά από διαμπερές ή θλαστικό τραύμα του βολβού, παθολογικός καταρράκτης σε άτομα με υψηλή μυωπία, σακχαρώδη διαβήτη κλπ., μετεγχειρητικός καταρράκτης π.χ. γλαύκωμα-υαλοειδεκτομή κλπ και φαρμακευτικός καταρράκτης μετά την χρήση κορτιζόνης και άλλων φαρμάκων ή ακτινοβολίας.

​

Τι συμπτώματα έχει ο καταρράκτης;

​

Το συνηθέστερο σύμπτωμα είναι η προοδευτική μείωση της όρασης, η αύξηση ή εμφάνιση μυωπίας, φωτοευαισθησία και αδυναμία στην αντίληψη χρωμάτων. Στα αρχικά στάδια η όραση βελτιώνεται με διορθωτικά γυαλιά, με την πρόοδο του καταρράκτη επιδεινώνεται η όραση και επιβαρύνονται οι καθημερινές δραστηριότητες του ασθενή π.χ. οδήγηση, διάβασμα, τηλεόραση.

​

Ποια είναι η θεραπεία του καταρράκτη;

      

Η μοναδική θεραπεία του ώριμου καταρράκτη είναι χειρουργική. Δεν υπάρχει φαρμακευτική αγωγή όπως πιστεύεται.

​

Πως γίνεται η εγχείρηση του καταρράκτη;

​

Η χειρουργική αφαίρεση του καταρράκτη τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί θεαματικά κυρίως λόγω της τεχνολογικής βελτίωσης των μηχανημάτων και την δημιουργία ενδοφακών για την οπτική διόρθωση. Στην μακροχρόνια πορεία μας με πάνω από 15.000 χειρουργικές επεμβάσεις έχουμε χρησιμοποιήσει όλες σχεδόν τις τεχνικές των τελευταίων 30 χρόνων, αρχής γενομένης από την ενδοφακική αφαίρεση του καταρράκτου με κρυοπηξία, λαβίδα του Arruga και χρήση χημοθριψίνης (ένζυμο για την ρήξη των στηριγμάτων του φακού). Η οπτική διόρθωση γινόταν με αφακικούς  φακούς, οι οποίοι είχαν πολλά μειονεκτήματα.

Από το 1970 όταν o Charles Kelman δημιούργησε το πρώτο μηχάνημα φακοθρυψίας, η αφαίρεση του καταρράκτη μετατράπεται σε εξωπεριφακική δηλαδή αφαίρεση της μάζας του καταρράκτη αφήνοντας πίσω το περιφάκιο μέσα στο οποίο τοποθετείται ένας πλαστικός φακός για την διόρθωση της οπτικής δύναμης του αφαιρεθέντος φακού. Τον Οκτώβριο 1980 εφαρμόσαμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα την τεχνική εξωπεριφακικής αφαίρεσης με τοποθέτηση ενδοφακού για την διόρθωση της οράσεως. Η τεχνική εναπόθεσης ενδοφακών, δηλαδή φακό μέσα στο μάτι στην θέση του φυσιολογικού φακού, είναι μια από τις μεγαλύτερες εξελίξεις  στην επέμβαση του καταρράκτη.

Η σύγχρονη χειρουργική επέμβαση γίνεται από μικρή τομή 2.5-3.00 χιλ. μέσα από την οποία εισέρχεται ο στιλεός της φακοθρυψίας. Ο μηχανισμός υπερήχων έχει σωλήνα έγχυσης ορού και σωλήνα αναρρόφησης. Με την χρήση υπερήχων θριματίζεται ο φακός και απορροφάται αφήνοντας την κάψα του φακού μέσα στην οποία τοποθετείται ο ενδοφθάλμιος φακός. Σήμερα είναι στην διάθεση μας  φακοί διαφόρων δυνάμεων και υλικών (ημίσκληρων ή μαλακών). Οι μαλακοί ή αναδιπλούμενοι φακοί είναι οι πλέον χρησιμοποιούμενοι σήμερα διότι εισέρχονται στον οφθαλμό από μικρή τομή η οποία συνήθως δεν χρειάζεται ράμματα. Η επέμβαση γίνεται σε οργανωμένο χειρουργείο, ενσταλάζοντας σταγόνες αναισθητικού, και η διάρκεια του χειρουργείου είναι περίπου 15 λεπτά.

Στην κλινική καθώς και στο νοσοκομείο που χειρουργούμε χρησιμοποιούνται του τελευταίου τύπου μηχανήματα υπερήχων το σύστημα Infinit Οzil το οποίο λόγω της οριζόντιας ταλάντωσης των υπερήχων η αφαίρεση του καταρράκτη γίνεται ταχύτερη και με χρήση ελάχιστης ενέργειας υπερήχων.

Μετά το χειρουργείο ο ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο, λαμβάνοντας τις απαραίτητες οδηγίες και επανεξετάζεται την επόμενη ημέρα και κατόπιν κατά τακτά διαστήματα μέχρι την πλήρη αποκατάσταση της όρασης του. Η βελτίωση της οράσεως αρχίζει από τις πρώτες μετεγχειρητικές ώρες και σταθεροποιείται στον πρώτο μήνα. Βοηθητικα γυαλιά χορηγούνται  για την αποκατάσταση της πλήρης όρασης, μακριά και κοντά αφόσον ο ασθενής τα έχει ανάγκη. Η τελική όραση δεν εξαρτάται μόνο από την τέλεια χειρουργική επέμβαση αλλά και από την κατάσταση των οπτικών νεύρων, του αμφιβληστροειδούς της ωχράς και της διαύγειας του κερατοειδούς.

Τι είναι ενδοφακός και πώς προσδιορίζεται η δύναμη του;

 

Ενδοφακός είναι ένας τεχνικός φακός ο οποίος τοποθετείται στην θέση του φυσιολογικού φακού μετά την αφαίρεση του καταρράκτου. Τα υλικά κατασκευής των φακών είναι σκληρά ή μαλακά. Τα πλέον χρησιμοποιημένα υλικά είναι ακρυλικά, σιλικόνη και PMMA. Οι  μαλακοί φακοί  λέγονται  και αναδιπλούμενοι φακοί δηλαδή διπλώνουν στη μέση και τοποθετούνται από μικρή τομή για την ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού αστιγματισμού. Όλοι οι φακοί που χρησιμοποιούμε είναι άριστης ποιότητας και προέρχονται  από τις Η.Π.Α. ή την Ευρώπη.
Η δύναμη του φακού υπολογίζεται με την βιομετρία. Λαμβάνοντας υπόψιν την καμπυλότητα του κερατοειδή και το μήκος του ματιού ο ηλεκτρονικός υπολογιστής προσδιορίζεται με ακρίβεια την δύναμη του ενδοφακού ο οποίος θα διορθώσει πλήρως την δύναμη του ματιού.
Σήμερα για την μέτρηση αυτή χρησιμοποιούμε τα τελειότερα μηχανήματα Pentacam και IOL Master, o συνδυασμός των οποίων δίνει τις καλύτερες  μετρήσεις. 
 
Πότε προτείνεται η επέμβαση του καταρράκτη;
 
Ο γεροντικός ή ηλικιακός καταρράκτης επιδεινώνεται πολύ αργά και η ύπαρξή του δεν σημαίνει άμμεσα χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση πρέπει να γίνεται όταν ο ασθενής αντιληφθεί ότι η μείωση της οράσεως τον ενοχλεί στις καθημερινές ασχολίες του όπως οδήγηση, γράψιμο, διάβασμα κ.τ.λ. Η παλαιά αντίληψη ότι ο καταρράκτης πρέπει να ωριμάσει δεν υιοθετείται σήμερα.
Με την μικροχειρουργική και την χρήση των υπερήχων είναι ευκολότερη και λιγότερο τραυματική η αφαίρεση του καταρράκτη όταν αυτός δεν είναι πολύ σκληρός ενώ αντίθετα ένας σκληρός καταρράκτης αυξάνει τις πιθανότητες εγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών. Εκ των ανωτέρω είναι εμφανές ότι ο κάθε ασθενής πρέπει να χειρουργείται βάση των οπτικών του αναγκών.

Τι είναι δευτερογενής καταρράκτης;
 
Με την νέα τεχνική της φακοθρυψίας αφαιρούμε το πρόσθιο κεντρικό τμήμα της κάψας του φακού και αφήνουμε το υπόλοιπο για την στήριξη του ενδοφακού ο οποίος τοποθετείται μέσα στον σάκο του φυσιολογικού φακού. Ο ιστός αυτός είναι ζωντανός και με την πάροδο του χρόνου μπορεί να θολώσει ή να ρικνωθεί. Η θόλωση αυτή ονομάζεται δευτερογενής καταρράκτης. Η θόλωση του περιφακίου είναι αρκετά συχνή και δεν θεωρείται επιπλοκή της επεμβάσεως. Ο δευτερογενής καταρράκτης δημιουργεί ελάττωση της όρασης. Η θεραπεία του γίνεται με ακτίνες YAG LASER. Η επέμβαση διαρκεί ελάχιστα λεπτά και η όραση αποκαθίσταται ταχύτατα.

​