ΚΕΡΑΤΟΚΩΝΟΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Τι είναι ο κερατόκωνος;
Ο κερατόκωνος είναι η μη φλεγμονώδης, μη τραυματική λέπτυνση του κέντρου του κερατοειδούς με προοδευτική επιδείνωση της όρασης, λόγω της προοδευτικής παραμόρφωσης του κερατοειδούς, του ανώμαλου αστιγματισμού και της ουλοποίησης. Η συχνότητα του κερατόκωνου είναι μια περίπτωση στα 2000 άτομα.
Πότε παρουσιάζεται;
Παρουσιάζεται στην εφηβική ηλικία συνήθως και στα δύο μάτια αλλά με διαφορετική εξέλιξη στους δύο οφθαλμούς. Η εξέλιξη δύναται σε ένα οφθαλμό να σταματήσει στο στάδιο του ανώμαλου αστιγματισμού ενώ στο άλλο να ουλοποιηθεί ο κώνος και να χρειασθεί κερατοπλαστική.
Ποια είναι η αιτία δημιουργίας του κερατόκωνου;
Γενετική ή κληρονομική σε 10% των περιπτώσεων, ενδοκρινολογική ή ορμονική, μηχανική (τρίψιμο των ματιών κύριος λόγω οφθαλμικής αλλεργίας σε νεαρά ηλικία), μεταβάλλεται λόγω ελλείψεως ενζύμου και τέλος γονιδιακή, με αποτέλεσμα οι ίνες του κολλαγόνου του κερατοειδούς να είναι λιγότερο ανθεκτικές στην δράση ένζυμων όπως η κολλαγόναση.
Πως γίνεται η διάγνωση του κερατόκωνου;
Η διάγνωση του κερατόκωνου γίνεται από τον οφθαλμίατρο κατά την εξέταση για γυαλιά σε νεαρά άτομα που παραπονιούνται για ελαττωμένη όραση, με διαφορετικές τεχνικές όπως η σκιασκοπία, η σχισμοειδή λυχνία, η κερατομετρία και με πιο εξειδικευμένες τεχνικές όπως η ψηφιακή τοπογραφία με Orbscan ή Pentacam.
Πως διορθώνεται η όραση στον κερατόκωνο;
Η οπτική διόρθωση του κερατόκωνου εξαρτάται από το στάδιο του κώνου. Στο πρώτο στάδιο όπου υπάρχει μόνο μυωπία και αστιγματισμός γίνεται με διορθωτικά γυαλιά. Στο δεύτερο στάδιο όπου υπάρχει ανώμαλος αστιγματισμός γίνεται με φακούς επαφής γιατί τα γυαλιά δεν δίνουν ικανοποιητική όραση. Φακοί επαφής υπάρχουν μαλακοί, σκληροί, ημίσκληροι ή και συνδυασμός μαλακών και σκληρών φακών επαφής. Στο τρίτο και τέταρτο στάδιο όπου ο κώνος είναι πολύ λεπτός ή υπάρχει ουλοποίηση του κώνου ο μόνο τρόπος για την βελτίωση της όρασης είναι η μεταμόσχευση του κερατοειδούς η οποία έχει πολύ καλά αποτελέσματα.
Υπάρχει τρόπος αναστολής της επιδείνωσης του κώνου;
Ο κερατόκωνος εξελίσσεται γρήγορα στην εφηβική ηλικία και μπορεί να σταματήσει γύρω στα 40-45 χρόνια ή και να προχωρήσει με αργό ρυθμό. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει προσπάθεια αρχικά με χειρουργικές μεθόδους όπως η τοποθέτηση ενδοκερατικών δακτυλίων (τοποθέτηση πλαστικών τεμαχίων μέσα στο στρώμα του κερατοειδούς) για την αναστολή της εξέλιξης του αστιγματισμού και την βελτίωση της όρασης. Τα τελευταία 12 χρόνια γίνεται προσπάθεια διασύνδεσης του κολλαγόνου με τη χρήση Riboflavin (Vit B2) και υπεριώδης ακτινοβολίας (UVA).
Riboflavin/UVA collagen cross linking CXL (Διασύνδεση του κολλαγόνου).
Είναι η νεότερη θεραπεία για την αναστολή της εξέλιξης του κώνου δημιουργώντας σκλήρυνση και πάχυνση των κολλαγόνων ινών του προσθίου τμήματος του κερατοειδούς καθιστώντας τις ίνες ανθεκτικές στην δράση των πρωτεολυτικών ενζύμων και διατηρώντας τον κερατοειδή στο στάδιο που βρίσκεται. Επιπλέον, ελαττώνει σε μικρό βαθμό την καμπυλότητα του κερατοειδούς βελτιώνοντας την όραση και αυξάνει την ανοχή στους φακούς επαφής. Ο κύριος σκοπός της διασύνδεσης είναι η αποφυγή της λέπτυνσης και ουλοποίησης του κώνου και η αποφυγή μιας μελλοντικής μεταμόσχευσης του κερατοειδούς.
Πότε συνιστάται η διασύνδεση;
Για την καλύτερη δυνατή απόδοση πρέπει να γίνεται στα αρχικά στάδια του κώνου σε εξελισσόμενο κερατόκωνο και σε εκτασία του κερατοειδούς. Η διασύνδεση δεν μπορεί να γίνει όταν υπάρχει ουλοποίηση του κώνου ή όταν το πάχος του κερατοειδούς είναι μικρότερο από 400 μm (ο φυσιολογικός κερατοειδής έχει πάχος 520-550 μm).
Τεχνική της Διασύνδεσης του κολλαγόνου.
Η τεχνική είναι απλή και γίνεται μόνο με ενστάλλαξη σταγόνων ριβοφλαβίνης ανά 2 λεπτά για 30 λεπτά και ακολουθεί θεραπεία με UVA (Υπεριώδους ακτινοβολία 3mV για 30 λεπτά ή 9mV για 10 λεπτά). Υπάρχουν δύο τύποι Riboflavin: η μία χρησιμοποιείται μετά την αφαίρεση του επιθηλίου και η δεύτερη χωρίς την αφαίρεση του επιθηλίου. Μετεγχειρητικώς την πρώτη ημέρα έχει λιγότερες ενοχλήσεις (πόνο, δακρύρροια κ.λ.π) λόγω της μη αφαίρεσης του επιθηλίου. Μετά το πέρας της επέμβασης τοποθετείται μαλακός θεραπευτικός φακός επαφής για 3-4 ημέρες έως ότου επουλωθεί το επιθήλιο. Η θεραπεία συνεχίζεται με ενστάλλαξη αντιβιοτικών κολλυρίων και τεχνητών δακρύων. Η βελτίωση του κερατοειδούς και της όρασης είναι σταδιακή.
Η διασύνδεση του κολλαγόνου με ριβοφλαβίνη αποτελεί σήμερα την καλύτερη μέθοδο για την αντιμετώπιση της προοδευτικής εξέλιξης του κερατόκωνου. Για τον λόγο αυτό πρέπει να γίνεται στα αρχικά στάδια. Μελλοντικά εφόσον θα υπάρχει σταθεροποίηση της εξέλιξης λόγω πάχυνσης των κολλαγόνων ινών, μπορεί να γίνει θεραπεία με Excimer Laser για την εξάλειψη της μυωπίας και του αστιγματισμού όπως ακριβώς γίνεται σήμερα σε ένα φυσιολογικό κερατοειδή.
Δύναται να γίνει ταυτόχρονη επέμβαση Riboflavin και Excimer Laser για την διόρθωση μυωπίας και αστιγματισμού ταυτόχρονα. Ο βαθμός της διόρθωσης μυωπίας και αστιγματισμού εξαρτάται από το πάχος του κερατοειδούς.
