Tι είναι ο αμφιβληστροειδής;

Ο αμφιβληστροειδής είναι μέρος του εσωτερικού τμήματος του ματιού και περιέχει εκτός των αγγείων κύτταρα, οι άξονες των οποίων δημιουργούν το οπτικό νεύρο το οποίο καταλήγει στον εγκέφαλο. Οι ακτίνες φωτός διέρχονται μέσω του κερατοειδούς, του φακού του ματιού, το υαλώδες σώμα και εστιάζονται στον αμφιβληστροειδή όπου μετατρέπονται σε ηλεκτρικά κύματα τα οποία αποστέλονται μέσω του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο ο οποίος τα μετατρέπει στην αίσθηση της όρασης. Μετά την πολύπλοκη αυτή διαδικασία μπορούμε και βλέπουμε τον έξω κόσμο.

Τι είναι ωχρά κηλίδα;

Η ωχρά κηλίδα είναι ένα κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς υπεύθυνο για την κεντρική όραση (λεπτομερής όραση, διάβασμα, οδήγηση κ.τ.λ.) και για την αντίληψη των χρωμάτων. Βλάβη της ωχράς προκαλεί απώλεια της κεντρικής όρασης  και της αντίληψης χρωμάτων.

Τι είναι ωχροπάθεια;

Ωχροπάθεια λέγεται η εκφύλιση των κυττάρων της ωχράς. Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς (Η.Ε.Ω.) είναι η πρώτη αιτία απώλειας της κεντρικής όρασης σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών και σχετίζεται με την συνεχή απώλεια και φθορά των κυττάρων που επέρχεται με την ηλικία. Το 20-25% των ατόμων άνω των 80 ετών έχουν σοβαρή απώλεια της όρασης από την ωχροπάθεια.

Ποιες είναι οι μορφές ωχροπάθειας;

Υπάρχουν δύο μορφές εκφύλισης της ωχράς: η ξηρά και η υγρή. Η ξηρά μορφή είναι η πλέον συχνή, περίπου 90% της Η.Ε.Ω. και οφείλεται στην προοδευτική απώλεια των κυττάρων της ωχράς. Στα πρώιμα στάδια παρατηρούνται λευκές κηλίδες οι ονομαζόμενες Drusen. Καθώς αυξάνεται το μέγεθος και ο αριθμός των Drusen μεγαλώνει και ο κίνδυνος απώλειας της οράσεως.
Η υγρή μορφή της εκφύλiσης αντιστοιχεί στο 10% της Η.Ε.Ω. και χαρακτηρίζεται από ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων κάτω από την ωχρά και την δημιουργία νεοαγγειακής μεμβράνης, εξίδρωση υγρού και αίματος. Ως αποτέλεσμα της νεοαγγείωσης έχουμε την ξαφνική παραμόρφωση των ευθείων γραμμών, την ραγδαία  μείωση της όρασης καθώς και την δημιουργία τυφλών σημείων στο κεντρικό και παρακεντρικό οπτικό πεδίο και απώλεια της κεντρικής όρασης. Τα συμπτώματα της υγρής μορφής είναι έντονα και αναγκάζουν τον ασθενή να ζητήσει άμεση ιατρική συμβουλή.

Συμπτώματα της ωχροπάθειας

Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι:
• Η θόλωση της οράσεως μακριά και κοντά
• Η παραμόρφωση (οι ευθείες γραμμές φαίνονται τεθλασμένες)
• Η εμφάνιση σκοτώματος (μαύρες κηλίδες) στο κεντρικό οπτικό πεδίο.

Παράγοντες κινδύνου

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου για την ηλικιακή ωχροπάθεια οι οποίοι μόνοι τους ή σε συνδυασμό επιταχύνουν την φθορά των κυττάρων.

Οι συχνότεροι παράγοντες είναι :
• Η ηλικία –με την πάροδο των ετών φθείρονται τα κύτταρα
• Η κληρονομικότητα –συγγενείς πρώτου βαθμού
• Το φύλο –οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερα ποσοστά εκφύλισης από τους άνδρες
• Η διατροφή –ανεπαρκής διατροφή κυρίως σε άτομα ποu μένουν μόνα τους και δεν έχουν σωστή διατροφή
• Αγγειακά νοσήματα –καρδιολογική υπέρταση, διαβήτης κ.τ.λ. επηρεάζουν την ροή αίματος στην κεντρική περιοχή του οφθαλμού
• Το κάπνισμα –λόγω σπασμού των αγγείων
• Η παχυσαρκία –τα λιποδιαλυτά καροτινοειδή όπως: λουτεϊνη, ζεαξανθίνη δεν συσσωρεύονται σε επαρκή ποσότητα στον οφθαλμό
• Η ηλιακή ακτινοβολία –η χρήση γυαλιών ηλίου ελαττώνει τον κίνδυνο.

​

Πώς γίνεται η διάγνωση;

​

Η οφθαλμολογική εξέταση περιλαμβάνει την μέτρηση της όρασης, την τονομέτρηση και την βυθοσκόπηση. Ο έλεγχος του βυθού με το οφθαλμοσκόπιο είναι αρκετό για τον οφθαλμίατρο να ελέγξει την κατάσταση της ωχράς. Εάν υπάρχουν ενδείξεις εκφύλισης π.χ. Drusen, οίδημα ωχράς, αιμορραγία, αγγείωση, θα πρέπει ο ασθενής να ελεγχθεί με φλουροαγγειογραφία, η οποία ελέγχει την κατάσταση των αγγείων (ένεση ενδοφλέβια φλουροσεϊνης και φωτογραφία του βυθού) και Ο.C.T. για την ύπαρξη υγρού στην ωχρά, και την μέτρηση του πάχους του αμφιβληστροειδούς (ο αμφιβληστροειδής είναι λεπτότερος του φυσιολογικού στην ξηρά μορφή και παχύτερος στην υγρή).

​

Υπάρχει θεραπεία για την ωχροπάθεια;

​

Λόγω της συχνότητας της ωχροπάθειας στην τρίτη ηλικία η ιατρική επιστήμη καταβάλει μεγάλη προσπάθεια στον ερευνητικό τομέα για την πρόληψη και θεραπεία της ωχροπάθειας. Τα τελευταία 10 χρόνια έχει επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος  στην θεραπεία της υγρής μορφής όχι όμως και της ξηράς.
Θεραπεία της ξηράς μορφής δεν υπάρχει. Η όλη προσπάθεια γίνεται για την επιβράδυνση και την σταθεροποίηση της εξέλιξης της ωχροπάθειας με την λήψη αγγειοδιασταλτικών φαρμάκων με την ταυτόχρονη χρήση πολυβιταμινών και ιχνοστοιχείων, αντιοξειδωτικών παραγόντων και αντιοξειδωτικών ενζύμων τα οποία αναχαιτίζουν την συσσώρευση ελευθέρων ριζών οι οποίες είναι εξαιρετικά δραστικές και επιβλαβής για τα κύταρρα της ωχράς. Η καλή διατροφή αποτελεί σπουδαίο επιβραδυντικό παράγοντα.
Η θεραπεία για την υγρή μορφή της εκφύλισης αποβλέπει στην καταστροφή της νεοαγγείωσης και περιλαμβάνει:

Α) Φωτοδυναμική θεραπεία με LASER και VISUDYNE - ενδοφλέβια χορήγηση μιας φωτοευαίσθητης ουσίας (Visudyne) η οποία συγκεντρώνεται στα νεοαγγεία και καυτηριασμός αυτών μετά από λίγα λεπτά με LASER. H μέθοδος είναι πολύ αποτελεσματική σε ορισμένες μορφές νεοαγγείωσης και στα πρώιμα στάδια.

Β) Ενδοβολβικές ενέσεις έγχυση φαρμάκων όπως LUCENTIS, MACUGEN και AVASTIN μέσα στον βολβό υπό συνθήκες ασηψίας. Τα φάρμακα αυτά βοηθούν στο κλείσιμο των παθολογικών αγγείων, στην απορρόφηση του αμφιβληστροειδικού οιδήματος και στην ελάττωση της φλεγμονής. Μετά από ένα μήνα γίνεται επανέλεγχος (με O.C.T. ή φλουροαγγειογραφία) και εφόσον υπάρχουν ακόμη παθολογικά ευρήματα γίνεται και άλλη ένεση.
Τα αποτελέσματα είναι πολύ ικανοποιητικά, βελτιώνοντας την κατάσταση της ωχράς και της όρασης. Πρέπει όμως να εξετάζεται ο ασθενής συχνά για πιθανή υποτροπή.

Πρόληψη

Δεν υπάρχει θεραπεία για την πρόληψη της ωχροπάθειας. Συνιστάται όμως:
• Ο συχνός οφθαλμικός έλεγχος μετά τα 50.
• Η αποφυγή άσκοπης έκθεσης στον ήλιο
• Η χρήση γυαλιών ηλίου με φίλτρο για υπεριώδες ακτίνες
• Η σωστή διατροφή
Στο ιατρείο μας υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός για την σωστή διάγνωση της ωχροπάθειας και η δυνατότητα θεραπείας εφόσον είναι εφικτή με τις ανώτερες θεραπείες. Σε προχωρημένες καταστάσεις κυρίως ξηράς μορφής η όραση είναι πολύ περιορισμένη. Τα βοηθήματα χαμηλής όρασης (μεγεθυντικά γυαλιά) μπορούν να βελτιώσουν την κεντρική όραση.

​