Τι είναι ο στραβισμός;

Στραβισμός είναι ο ιατρικός όρος που περιγράφει μια κατάσταση των ματιών στην οποία οι οπτικοί άξονες των ματιών δεν είναι ευθυγραμμισμένοι. Σε αυτή την περίπτωση το ένα μάτι βλέπει ευθεία και το άλλο ξεφεύγει προς τα μέσα ή έξω. Με βάση την φορά του ματιού που στρίβει έχουμε εσωτροπία όταν το μάτι είναι προς τα μέσα, εξωτροπία όταν είναι προς τα έξω, ανωτροπία όταν είναι προς άνω κ.τ.λ. Ο στραβισμός μπορεί να παρουσιαστεί στους πρώτους μήνες του νηπίου, κυρίως εσωτροπία ή μετά τους 18-24 μήνες όταν το παιδί αρχίζει να εστιάζει σε κοντινά αντικείμενα.
Όταν ένα παιδάκι παρουσιάσει στραβισμό, και αυτό το βλέπει καλύτερα η μητέρα του, θα πρέπει να ελεγχθεί για να διαγνωσθεί εάν είναι πραγματικός στραβισμός ή ψευδοστραβισμός κυρίως σε ηλικία κάτω των 3-4 μηνών τότε που οι οφθαλμολογικοί μύες και η όραση του παιδιού δεν έχουν σταθεροποιηθεί. Μια πολύ συχνή αιτία ψευδοστραβισμού είναι ο επίκανθος και η πλατιά μύτη. Ο ψευδοστραβισμός διορθώνεται μόνος του και δεν χρειάζεται καμιά θεραπεία, ενώ ο πραγματικός στραβισμός πρέπει να διορθωθεί όσο το δυνατό γρηγορότερα, διότι εκτός του κοσμητικού προβλήματος (οι γονείς το θεωρούν αυτό ως μεγάλο πρόβλημα), υπάρχει ο μεγάλος κίνδυνος δημιουργίας αμβλυωπίας ή "τεμπέλικο μάτι".
        
Τι είναι αμβλυωπία;

Αμβλυωπία ή κοινώς «τεμπέλικο μάτι» είναι η αδυναμία του ματιού να βλέπει. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες δημιουργίας της αμβλυωπίας είναι ο στραβισμός, η ύπαρξη διαθλαστικών ανωμαλιών π.χ. μεγάλη μυωπία στο μάτι η ονομαζόμενη αμβλυωπία εξ ανισομετρίας και η ύπαρξη προβλημάτων στον κερατοειδή φακό ή αμφιβληστροειδή που δεν επιτρέπουν το φως να περάσει μέσα στο μάτι, η λεγόμενη αμβλυωπία εξ ανοψίας.

Ποια είναι η θεραπεία της αμβλυωπίας;

Το πρώτο και κύριο θέμα είναι η σωστή διάγνωση και πρόληψη της αμβλυωπίας και αυτό γίνεται μόνο με μια ολοκληρωμένη οφθαλμολογική εξέταση. Θεραπεύοντας την βασική αιτία π.χ. στραβισμό, αφαίρεση καταρράκτη ή δίνοντας τα κατάλληλα γυαλιά δεν είναι αρκετό για την διόρθωση της αμβλυωπίας. Θα πρέπει εκτός των ανωτέρω να καλύψουμε το καλό μάτι για να υποχρεωθεί το παιδί να βλέπει μόνο με το αμβλυωπικό μάτι και έτσι να αποκτήσει σωστή όραση. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί όταν διαγνωσθεί η αμβλυωπία τόσο μεγαλύτερη όραση αποκτά. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί η αναγκαιότητα του προσχολικού ελέγχου διότι εάν γίνει η διάγνωση σε αυτή την ηλικία μπορεί να αποκτήσει άριστη όραση ενώ εάν διαγνωσθεί μετά την ηλικία των 7-8 η αμβλυωπία εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις είναι μόνιμη σε όλη τη ζωή. Στο κλείσιμο του ματιού και στην επιτυχία μεγάλο ρόλο παίζει η θετική άποψη των γονέων και επιμονή τους στην θεραπεία διότι κανένα παιδάκι δεν θέλει να κλείνει με επίδεσμο το μάτι του. Είναι καλύτερα να ζοριστεί από τους γονείς όταν είναι μικρό από το να έχει ένα τεμπέλικο μάτι σε όλη του τη ζωή που μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην προσωπική του καριέρα π.χ δεν μπορεί να πάρει επαγγελματικό δίπλωμα οδήγησης ή να εισαχθεί σε στρατιωτική σχολή κ.τ.λ.
Η κάλυψη του ματιού γίνεται για λίγες ώρες την ημέρα και για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί, μήνες ή και χρόνια και εξαρτάται από το βάθος της αμβλυωπίας και την πιστή εφαρμογή της κάλυψης. Σε νεαρά παιδάκια η βελτίωση είναι ταχύτατη, θα πρέπει όμως το παιδί να παρακολουθείται συχνά μέχρι την ηλικία των 8 ετών για την αποφυγή υποτροπής .

Ποια είναι η θεραπεία του στραβισμού;

Όταν ένα παιδάκι παρουσιάζει στραβισμό θα πρέπει να ελεγχθεί από τον οφθαλμίατρο για να διαπιστωθεί ο τύπος και η αιτία του στραβισμού. Θα πρέπει να ελεγχθεί η όραση και η διάθλαση με διασταλτικές σταγόνες για να διαπιστωθεί η διασταλτική ακριβής δύναμη των γυαλιών. Την ίδια ώρα ελέγχεται και ο βυθός των ματιών για τυχόν ανωμαλίες.
Υπάρχουν στραβισμοί οι οποίοι βελτιώνονται μόνο με γυαλιά τα οποία θα πρέπει το παιδί να τα φορά συνεχώς, ελέγχοντάς τα ανά 6-12 μήνες. Στην εσωτροπία υπάρχει υπερμετρωπία η οποία αυξάνεται μέχρι την ηλικία των 6 ετών, σταθεροποιείται μέχρι την ηλικία των 8 ετών και μετά βαθμιαία ελαττώνεται μέχρι την ηλικία των 14 ετών. Με την σταδιακή ελάττωση της  δύναμης των γυαλιών ελαττώνεται και ο βαθμός του στραβισμού. Ο στραβισμός που δεν διορθώνεται με γυαλιά θα χρειαστεί οπωσδήποτε χειρουργείο. Με το χειρουργείο δυναμώνουμε ή εξασθενούμε τους μύες για να ευθυγραμμίσουμε τα μάτια. Σε περίπτωση όπου ο στραβισμός είναι μεγάλος ή σύνθετος π.χ. οριζόντιος και κάθετος μπορεί να χρειαστεί και δεύτερη χειρουργική επέμβαση.
Στο ιατρείο μας είναι δυνατή η εξέταση των παιδιών ασχέτου ηλικίας και ο προσδιορισμός της ενδεικνυόμενης θεραπευτικής αγωγής. Θα θέλαμε εδώ να τονίσουμε εκ νέου την σπουδαιότητα του προσχολικού ελέγχου ακόμα και εάν οι γονείς δεν παρατηρούν πρόβλημα στο παιδί τους.